Als je een werknemer wilt ontslaan vanwege bedrijfseconomische redenen, zoals een reorganisatie of een slechte financiële situatie, dan kan er een beëindigingsregeling worden getroffen. Lukt dat niet, dan moet een ontslagvergunning bij het UWV worden aangevraagd. Voor het aanvragen van een ontslagvergunning gelden allerlei regels, waaronder de “Uitvoeringsregels Ontslag om bedrijfseconomische redenen” (“Uitvoeringsregels”). Deze regels gebruikt het UWV bij het toetsen van een ontslagaanvraag. Als de ontslagaanvraag is verleend, kan de werkgever de arbeidsovereenkomst opzeggen met inachtneming van de opzegtermijn.
Op 1 augustus 2018 is er een nieuwe versie van de Uitvoeringsregels in werking getreden. Wij zetten de 5 belangrijkste wijzigingen hieronder uiteen.
- Verduidelijking begrippen
Over de begrippen ‘groep’, ‘onderneming’ en ‘vestiging’ was altijd veel discussie. Deze begrippen zijn daarom nader toegelicht. Zo wordt bij de definitie van het begrip ‘groep’ nu verduidelijkt dat het moet gaan om een economische eenheid van organisatorisch verbonden partijen met een centrale leiding. Het gaat niet om eigendomsverhoudingen maar om de feitelijke zeggenschap; de economische realiteit staat voorop. Verder is verduidelijk dat met ‘onderneming’ wordt bedoeld het bedrijf waarmee de werknemer een arbeidsovereenkomst heeft.
- Medezeggenschap
Een werkgever met een ondernemingsraad moet volgens de wet in principe elk voorgenomen bedrijfseconomisch besluit, en dus ook een besluit tot het ontslag van meerdere werknemers, aan deze ondernemingsraad voorleggen voor advies. In de Uitvoeringsregels stond al dat als de werkgever dit niet doet, het UWV de ontslagaanvraag prematuur vindt en weigert. Een werkgever met 10-50 werknemers (die op grond van de wet niet verplicht is een ondernemingsraad in te stellen) moet volgens de wet een besluit tot verval 25% of meer arbeidsplaatsen met zijn personeel bespreken. Nieuw is dat als de werkgever dit niet heeft gedaan, de ontslagaanvraag ook prematuur wordt geacht en wordt afgewezen. Verder is nieuw dat dit ook geldt voor een werkgever met 50 of meer werknemer die om een bepaalde reden geen ondernemingsraad heeft; ook deze werkgever moet dus een besluit tot ontslag van 25% of meer van zijn werknemers eerst met het personeel bespreken.
- Internationale situatie
Het UWV mag alleen beslissen over de ontslagaanvraag als Nederlands recht van toepassing is op de arbeidsovereenkomst van de werknemer in kwestie. Werknemers op wie geen Nederlands recht van toepassing is, vallen buiten het bereik van de Uitvoeringsregels. Wel moet de werkgever, als zijn onderneming zich uitstrekt over meerdere landen, motiveren hoe hij per land is gekomen tot de selectie van werknemers voor ontslag.
- Uitwisselbare functies
Een werkgever mag niet zomaar elke werknemer selecteren voor ontslag. Bij deze selectie moet hij het afspiegelingsbeginsel toepassen. Het afspiegelingsbeginsel zorgt ervoor dat de leeftijdsopbouw binnen de groep uitwisselbare functies zoveel mogelijk gelijk blijft. Er is in de praktijk altijd veel discussie over wat nu uitwisselbare functies zijn. De Hoge Raad heeft dit verduidelijk in een arrest van 14 juli 2017. Deze verduidelijking is nu ook in de Uitvoeringsregels opgenomen. Daarin staat nu dat de functiebeschrijving leidend is. Pas wanneer er geen schriftelijke functieomschrijving bestaat of deze sterk afwijkt van de feitelijke situatie, kijkt het UWV naar de feitelijke situatie.
- Herplaatsing
Als een werknemer is geselecteerd voor bedrijfseconomisch ontslag, dan moet de werkgever eerst kijken of de werknemer kan worden herplaatst in een passende functie voordat hij daadwerkelijk over kan gaan tot ontslag. Nieuw is dat deze herplaatsingsverplichting ontstaat zodra de werkgever weet dat de arbeidsplaats van de werknemer komt te vervallen. Dit is dus vaak al voordat de ontslagaanvraag wordt ingediend. Verder is nu opgenomen dat de werkgever bij UWV moet aantonen dat hij zich actief heeft ingespannen om de werknemer te kunnen herplaatsen. Om te bewijzen dat de werkgever aan deze plicht heeft voldaan, kan een schriftelijk verslag van een herplaatsingsgesprek tussen hem en werknemer worden overgelegd aan het UWV. Verder doet de werkgever er goed aan het UWV een overzicht te verstrekken van vacatures of functies die binnenkort zullen ontstaan of vrijkomen, met een uitleg waarom deze niet passend zijn voor de betreffende werknemer. Als de werkgever onderdeel uitmaakt van een internationaal concern, dan moeten vacatures in het buitenland worden vermeld.
Bron: UWV Uitvoeringsregels ontslag om bedrijfseconomische redenen
